GD&TĐ - Hàn Quốc đang ghi nhận ngày càng nhiều trẻ em rơi vào tình trạng trầm cảm do áp lực học tập.

Từ năm 2021 đến nửa đầu năm nay, có hơn 2,2 triệu trẻ em và thanh thiếu niên Hàn Quốc được kê đơn thuốc điều trị tâm thần.

Những con số vừa được công bố cho thấy thực trạng đáng lo về sức khỏe tâm thần học đường, gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với toàn xã hội.

Trẻ em suy giảm “miễn dịch cảm xúc”

Theo một nghiên cứu mới đây, số lượng học sinh tiểu học tại Seoul (Hàn Quốc) có biểu hiện trầm cảm và lo âu đang gia tăng đều đặn trong vài năm qua. Công trình này do Sở Giáo dục Thủ đô Seoul thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2023, khảo sát tại 113 trường tiểu học với tổng cộng 3.754 học sinh tham gia.

Nghiên cứu được tiến hành dưới hình thức phỏng vấn nhóm tập trung – một phương pháp định tính trong đó các học sinh được mời thảo luận có định hướng về những chủ đề liên quan đến cảm xúc và sức khỏe tinh thần.

Dựa trên kết quả thu được, Sở Giáo dục Seoul đã phối hợp cùng các chuyên gia sức khỏe tâm thần để phân tích và xác định những dấu hiệu đáng lo ngại về vấn đề tâm lý trong lứa tuổi học sinh tiểu học.

Sở Giáo dục Thủ đô Seoul cho biết, tỷ lệ học sinh tiểu học có dấu hiệu trầm cảm đã tăng đều qua từng năm. Trên thang điểm ba bậc, mức điểm trung bình tăng từ 0,51 năm 2021 lên 0,66 năm 2022, và đạt 0,73 điểm vào năm 2023. Tương tự, tỷ lệ học sinh có dấu hiệu lo âu cũng gia tăng ổn định trong ba năm liên tiếp. Trên thang điểm một, chỉ số tăng từ 0,44 năm 2021 lên 0,54 năm 2022 và 0,58 năm 2023.

Cùng thời gian này, mức độ nhạy cảm cảm xúc của học sinh cũng tăng từ 0,41 điểm năm 2021 lên 0,49 điểm năm 2023; trong khi đó, tỷ lệ học sinh có xu hướng bi quan cũng tăng từ 0,17 lên 0,26 điểm.

Nghiên cứu chỉ ra, sự suy giảm sức khỏe tâm thần của học sinh tiểu học xuất phát từ nhiều nguyên nhân, như áp lực học tập, căng thẳng trong quan hệ bạn bè, thời gian sử dụng điện thoại thông minh kéo dài, tiếp xúc thường xuyên với mạng xã hội và thiếu ngủ.

Báo cáo lưu ý rằng, ngày càng nhiều học sinh vị thành niên tại Hàn Quốc sử dụng các nền tảng mạng xã hội như Instagram hay YouTube. Trên những nền tảng này, các em có thể gián tiếp “trải nghiệm” cuộc sống của người khác, từ đó nảy sinh tâm lý so sánh bản thân với hình ảnh hào nhoáng trên mạng, dẫn đến cảm giác thua kém hoặc tự ti.

Tuy nhiên, ngoài tác động từ mạng xã hội, nghiên cứu cũng chỉ ra một nguyên nhân đáng chú ý khác: Sự bao bọc thái quá của cha mẹ. Nhiều bậc phụ huynh Hàn Quốc có xu hướng bảo vệ và hỗ trợ con cái quá mức, đặc biệt về mặt cảm xúc, ngay cả khi trẻ gặp những vấn đề nhỏ.

Theo phân tích, những trẻ được nuôi dạy trong môi trường quá bao bọc thường có mức độ lo âu cao hơn, dễ nản lòng khi đối diện với khó khăn. Chính cách tiếp cận nuôi dạy quá nuông chiều cảm xúc khiến “khả năng miễn dịch cảm xúc” của học sinh tiểu học bị suy yếu, làm tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu ở lứa tuổi này.

Các thống kê khác cũng cho thấy, số trẻ em và thanh thiếu niên Hàn Quốc phải nhập viện điều trị tâm thần đã tăng gấp đôi chỉ trong bốn năm qua, với nguyên nhân chủ yếu là trầm cảm.

Ông Seo Young-seok - thành viên Ủy ban Y tế và Phúc lợi (đảng Dân chủ Hàn Quốc), cho biết phân tích dữ liệu do Bộ Y tế và Phúc lợi cùng Cơ quan Đánh giá và Thẩm định Bảo hiểm Y tế (HIRA) cung cấp cho thấy, số bệnh nhân nội trú dưới 19 tuổi tại các bệnh viện tâm thần đã tăng 98%, từ 1.076 ca năm 2020 lên 2.126 ca năm 2024.

Đáng chú ý, số bệnh nhân nhập viện vì rối loạn hành vi như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) tăng mạnh 151%, từ 266 ca lên 668 ca trong cùng giai đoạn. Trong khi đó, số ca nhập viện do các vấn đề cảm xúc như trầm cảm và lo âu cũng tăng 87%, từ 514 lên 963 ca.

Từ năm 2021 đến nửa đầu năm nay, hơn 2,2 triệu trẻ em và thanh thiếu niên Hàn Quốc đã được kê đơn thuốc điều trị tâm thần. Đáng chú ý, số học sinh tiểu học từ 7 đến 12 tuổi được kê đơn thuốc chống trầm cảm đã tăng gấp đôi, từ 18.800 trường hợp năm 2021 lên 38.400 trường hợp năm 2024. Bên cạnh đó, tỷ lệ kê đơn thuốc chống loạn thần và thuốc chống trầm cảm cũng tăng ở nhóm trẻ nhỏ từ 0 đến 6 tuổi.

Trước thực trạng này, ông Seo Young-seok nhận định: “Chúng ta không thể duy trì một hệ thống khiến trẻ em phải phụ thuộc vào thuốc trước khi được tư vấn hoặc trị liệu tâm lý tại trường học và trong cộng đồng. Bộ Y tế và Phúc lợi cần tiến hành đánh giá toàn diện hệ thống quản lý sức khỏe tâm thần trẻ em, đồng thời xây dựng kế hoạch tổng thể tăng cường mối liên kết giữa nhà trường và cộng đồng, nhằm can thiệp sớm và hỗ trợ trị liệu tâm lý”.

Yếu tố khiến vấn đề thêm trầm trọng

Không chỉ ở lứa tuổi tiểu học, Hàn Quốc còn chứng kiến nhiều học sinh rơi vào tình trạng trầm cảm nặng. Vụ việc thương tâm tại thành phố Busan, nơi ba học sinh trung học tìm đến cái chết, đã trở thành lời cảnh báo nghiêm khắc về áp lực học tập đè nặng lên giới trẻ, đồng thời dấy lên lo ngại trên toàn quốc về sức khỏe tâm thần học đường.

Trong bối cảnh số vụ tự tử ở thanh thiếu niên không ngừng gia tăng, các chuyên gia nhận định áp lực học tập quá mức cùng văn hóa ít khuyến khích bộc lộ cảm xúc là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trầm cảm ngày càng phổ biến trong giới học sinh Hàn Quốc.

Theo Cơ quan Thống kê Hàn Quốc, tỷ lệ tự tử ở thanh thiếu niên đã đạt 7,9 trên 100.000 người vào năm 2023, mức cao nhất từ trước đến nay. Trong khi tỷ lệ tự tử ở hầu hết các nhóm tuổi khác đã giảm kể từ năm 2011, tỷ lệ ở thanh thiếu niên lại tăng đáng kể, từ 5,5 lên 7,9.

Một cuộc khảo sát xã hội do cơ quan này thực hiện cho thấy, “căng thẳng học tập và áp lực thi đại học” vẫn là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến ý định tự tử ở lứa tuổi này. Năm ngoái, 4,5% thanh thiếu niên từ 13 đến 19 tuổi cho biết từng có ý định tự tử. Trong số này, 32,9% nêu nguyên nhân là kết quả học tập kém hoặc áp lực thi cử, tăng 3,2 điểm so với năm 2020. Các nguyên nhân khác gồm bệnh lý thể chất hoặc tinh thần và trầm cảm (23,4%), bị bắt nạt hoặc xung đột với bạn bè (12,6%), và cảm giác cô đơn (12,1%).

Những bi kịch tương tự đã xảy ra trong những năm gần đây. Năm 2022, hai học sinh lớp 11 tại Incheon đã tự tử sau khi để lại bức thư chia sẻ nỗi đau khổ vì áp lực học tập. Dù nhận thức về sức khỏe tâm thần ngày càng được nâng cao, nhiều học sinh không biểu hiện bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào trước khi qua đời, khiến cả cha mẹ và giáo viên khó có thể can thiệp kịp thời.

Các chuyên gia và nhà giáo dục nhận định, những thay đổi mang tính hệ thống trong giáo dục Hàn Quốc có thể đang làm vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Việc chú trọng lập kế hoạch nghề nghiệp từ sớm - thông qua các chính sách như hệ thống tín chỉ trung học phổ thông và tuyển sinh đại học dựa trên hồ sơ học sinh - đã tạo thêm áp lực cho học sinh.

“Giáo dục định hướng nghề nghiệp mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng khiến những học sinh chưa tìm được định hướng rõ ràng bị gạt ra ngoài lề”, ông Won Ju-hyun - Chủ tịch Công đoàn Giáo viên Trung học, nhận định.

Cũng theo ông Won Ju-hyun, học sinh ngày càng lo lắng về điểm số. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt đôi khi khiến điểm số của các em giảm sút. “Vì điểm số năm nhất rất quan trọng, nên học sinh thường cảm thấy rằng chỉ cần một sai lầm nhỏ trong giai đoạn đầu cũng là điều không thể khắc phục được”, ông Won nhận định.

Bên cạnh áp lực học tập, các yếu tố văn hóa cũng đóng vai trò nhất định. Không giống học sinh phương Tây, thanh thiếu niên Hàn Quốc hiếm khi biểu hiện dấu hiệu cảnh báo trước khi tự tử.

“Ở phương Tây, thanh thiếu niên gặp vấn đề có thể lạm dụng chất kích thích hoặc có hành vi chống đối xã hội. Tuy nhiên, ở Hàn Quốc, những người có ý định tự tử thường rất trầm lặng và cư xử bình thường. Điều này có thể xuất phát từ một chuẩn mực văn hóa không khuyến khích việc thể hiện khó khăn”, bác sĩ Lee Yeon-jeong tại Bệnh viện Đại học Soonchunhyang, Seoul, giải thích.

Trong bối cảnh này, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã bày tỏ mối quan tâm đặc biệt về công tác phòng chống tự tử. Một số chuyên gia hy vọng sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên sẽ trở thành ưu tiên quốc gia. Tuy nhiên, họ cảnh báo rằng cần những thay đổi thực chất, thay vì chỉ đưa ra các biện pháp phản ứng.

“Sự gia tăng liên tục các vụ tự tử của học sinh là một lời cảnh báo nghiêm trọng, cho thấy hệ thống giáo dục lấy thi cử làm trọng tâm hiện nay đã đạt đến giới hạn. Chúng ta cần từ bỏ mô hình giáo dục chỉ coi trọng thành tích, vốn bóp nghẹt thế hệ trẻ. Đồng thời, cần quay trở lại với một nền giáo dục nuôi dưỡng niềm vui học tập và sự phát triển cá nhân”, Liên đoàn Giáo viên và Công nhân Giáo dục Hàn Quốc nhấn mạnh trong một tuyên bố.